Çikolata kisti adet döneminde büyüyüp gelişen ve dökülen rahim iç yaprağının yumurtalıklarda bulunmasıdır. Yumurtalıklarda her adet döneminde kanama yaparak ağrı gibi durumlara neden olur. Rahim iç yaprağı hücreleri eğer başka alanlarda olur ise (barsak duvarı, karın iç yaprağı gibi) buna endometriozis denir.
Çikolata kisti ve endometriozisin oluşmasında çeşitli sebepler vardır. En kabul gören sebep: adet döneminde geriye doğru kaçış olduğu kabul edilmektedir. Tüplerden yumurtalık ve karın boşluğuna düşen rahim iç yaprağı hücrelerinin geri akımla düştüğü bölgede yerleştiği düşünülmektedir. Diğer bir olasılık genetik yatkınlık ailesel bildirim oldukça sıktır.
Endometriozis bulunduğun alana göre belirti vermektedir.
Kronik bir hastalık olan çikolata kisti tedavisinde birçok yöntem uygulanmaktadır. Ağrı kesiciler ile ağrının kontrol altına alınmaya çalışılır. Doğum kontrol hapları ile daha az çikolata kisti büyümesi olması hedeflenir.
Hormon terapi ile yapay menopoz ortamı oluşturulup (geçicidir); çikolata kistinin küçülmesi sağlanır. Laparoskopik cerrahi ile; çikolata kistinin alınması, yapışıklıkların temizlenmesi, sinir tutulumu ya da derin endometriozis durumunun cerrahi ve tam tedavisi sağlanır.
Çikolata kisti ameliyatı özellikle laparoskopik yani kapalı cerrahi tercih edilmektedir. Bunun iki sebebi vardır. Birincisi : hasta konforu oldukça yüksek ve hastanede kalış süresi kısadır. İkincisi: endometriozaisin girdiği dar alanlar ve damar komşulukları, sinir hattında olan invazyonlar açık cerrahiye göre daha kolay ulaşılabilir ve görülebilir. Bu sebeplerle endometriozis cerrahisinde laparoskopik yöntem tercih edilir. Kapalı cerrahi yapılamayan durumlarda açık cerrahide yapılması mümkündür.
Çikolata kisti ameliyatının riski laparoskopik cerrahi riskleri ile hemen hemen aynıdır. Yani: kanama, enfeksiyon ve açık cerrahiye geçme zorunluluğu gelişmesi gibi. Ancak yapılacak detaylı bir muayene ile öngörülen riskler hasta ile paylaşılır.
Hafif, orta, ağır çikolata kisti ya da endometriozis olmasına göre değişiklik göstermektedir. Bir saat gibi bir sürede sürebilir. Ağır endometriozis hastalarında ise süre uzayabilir.
Çikolata kisti ameliyatı sonrası dikkat edilecekler herhangi bir özellik içermez. Genel ameliyatlar sonrası dikkat edilecekler gibidir.
Çikolata kisti bulunduğu yumurtalık fonksiyonlarını azaltarak ve bu bölgede inflamasyona bağlı bebeğin yapışmasını engeller. Bu açıdan bakıldığında gebelik oluşumunu yavaşlatır. Ancak çikolata kisti ameliyatı tüp bebek hastalarında yumurta toplandıktan sonra yapılmalıdır.
Tüp bebek hastalarında çikolata kisti ameliyatı yumurta toplama yani opu işlemi sonrası yapılmalıdır. Endometriozis cerrahisi yumurtalık kanlanmasını bir miktar azaltma riski barındırır. Ancak bilinen bir gerçek çikolata kisti bebeğin yapışmasını engellemektedir. Bu sebeple: tüp bebek hastalarında çikolata kisti ameliyatı yumurta toplama işlemi yani opu sonrası yapılmalıdır.
Çikolata kistinin akut kanama gibi riski çok fazla değil ancak, bası yaptığı organların fonksiyonlarını bozabildiği için sağlığa olumsuz etki eder. Yapışıklık ve ağrı, bası asıl tehlike arz eden durumlarıdır.
Çikolata kisti kan tetkikleri ile kontrol edilmelidir. Nadir de olsa: kanser hücre değişimi ve kanser kitlesinin çikolata kisti ile karıştırılması durumu olabilir.
Ergenlik dönemi sonrası başlayan çikolata kistinin hymenle bir ilişkisi yoktur. Bakirelerde de çikolata kisti olmaktadır.
Çikolata kisti sık olmamakla beraber çok büyük olgularda açılma- patlama yapılabilir. Bu durumda nadirde olsa aktif kanama ve kist içeriğinin karın içine döküleceğinden dolayı acil ameliyata alınması gerekir.
Çikolata kisti karın içinde yer alan yapıdır. Adet kanı ile çikolata kisti vajinal yolla atılmaz.
Çikolata kisti tedavi edilmez ise daha çok büyür. Yapışıklık ve bası bulguları artarak ağrı, ağrılı cinsel ilişki, kısırlık şikayetleri artma gösterir. Bu nedenle: özellikle 4 cm üzeri endometrioma- çikolata kistleri laparoskopik cerrahi ile tedavi edilmelidir.
Çikolata kisti varlığı hamile kalınmasında engel teşkil eder. Özellikle 4 cm üzerinde tüp bebek işlemi gebe kalınması için gerekebilir. Bu nedenle endometriozis tanısı alındığında sıkı takip edilip: 4 cm üzerine çıkmadan gebe kalınması sağlanmalıdır.
Çikolata kisti rahim iç yaprağının diğer alanlarda olması ile oluşan bir hastalıktır. Dolayısı ile adet olunmaya başlaması ve o bölgede kan ve yapışıklık birikmesi lazımdır. Yani ortalama 20-25 yaşlarında hastalar çikolata kisti tanısı almaktadır.
Çikolata kisti kronik bir hastalıktır. Kadın adet olmaya devam ettikçe tekrarlama olasılığı devam etmektedir. Ancak menopoz sonrası adetten kesildiğinde risk ortadan kalkmaktadır.
Copyright 2025 Op. Dr. Pınar Batu Kartal. Tüm Hakları Saklıdır.
Kimler Normal Doğumu Kolay Yapar?
Kadın Genital Anatomisi
Tüp Bebekte Başarı Oranı
Op. Dr. Pınar Batu Kartal
İletişim