Vajinal Sarkma

Vajinal Sarkma Nedir?

Vajinal sarkma vajina dışına vajen iç dokusunun çıkmış olmasıdır. Sadece vajen dokusu sarkabileceği gibi, idrar torbası, barsak, rahim ya da rahim alınmış ise komple vajen tepesinden aşağı sarkma (cuff prolapsusu) meydana gelebilir.

Prolapsus Ne Demek?

Rahim, idrar torbası ve barsak çıkışı (rektum) leğen kemiğinde asıcı bağlar ve kas desteği ile olması gereken alanda yerçekimine karşı yukarda durmasını sağlar. Prolapsus bu asıcı bağların doğum, fazla kilo gibi etemenlerle zedelenmesi sonucu rahim ve diğer yapıların aşağı doğru sarkması ve vajenden dışarı çıkması ile tanımlanan isimdir.

Prolapsusda rahim, idrar torbası ve rektum tek tek sarkabileceği gibi çoğu zaman tüm bu organlar beraber vajen dışından çıkmaktadır.

Vajinal Sarkma Neden Olur?

Pelvik taban kadınlarda vajina boşluğu ile dışarıya açılmaktadır. Erkeklerde bu alan kapalıdır. Normal vajinal yoldan doğum, iri bebek doğurmak, doğumun son evresinin uzun süremsi, sigara tüketimi ve fazla kilolu olmak gibi sebeplerden leğen kemiğine rahim ve vajinayı asan bağlarda yırtıklar ve güç kaybı oluşur. Bunun sonucunda rahim ve diğer yapılar vajen dışından sarkabilir.

Eğer prolapsus vajen dışından dışarı doğru çıkmış ise genelde cerrahi uygulanarak rahim ve vajina yukarı doğru vajenden çıkmayacak şekilde asılmaktadır.

Vajinal Sarkma Belirtileri Nelerdir?

Vajinal sarkma oluştuğunda vajen tepesinde rahim önünde mesane ve arkasında barsak çıkışı (rektum) olduğu için belirtiler oldukça yoğundur. Şu şekilde sıralayabiliriz:

Vajen bölgesinde ele gelen kitle
Aşağı sarkan bağlara bağlı, ayakta kaldıkça artan karın, alt karın ağrısı
Sık tekrar eden vajinal enfeksiyonlar
Sık tekrar eden endometrit ciddi rahim enfeksiyonu
Sık tekrar eden idrar yolları enfeksiyonu
İdrarını tutamama veya ıkınarak zor idrar yapma
Cinsel ilişki sırasında vajibadan ses gelemsi
Cinsel istek azlığı, özgüvende oldukça azalma
Orgazm olamama
Gaz kaçırma veya zor dışkılama
Büyük abdest yaparken elle vajinanın içeriye yerleştirilmesine ihtiyaç duyma
Barsak yumuşatıcı kullanılsa bile kabızlık geçmemesi gibi hayat kalitesini oldukça olumsuz etkileyen belirtilere yol açar.

Prolapsus Evreleri

Kliniğe başvuran hastaların evrelendirilmesinin ardından yapıalcak olan tedavi kararı verilir. Prolapsus evresi; vajinal yapının kızlık zarından kaç cm dışarı çıktığına bakılarak karar verilir.

Cerrahi tedavi karar verirken POP-Q evrelendirme sistemi mesane, barsak ve vajen tepe noktasının (rahim alınmış ise cuff alınmamış ise rahim) ne kadar prolapsusa uğradığını net olarak ortaya koymaktadır. POP-Q evrelendirme sistemine göre yapılacak olan cerrahi tedavinin mahiyeti saptanmaktadır. Evre -1 en düşük evre -4 en yüksek olacak şekilde prolapsus evrelendirmesi yapılmaktadır.

Vajinal Sarkma Nasıl Anlaşılır?

Vajinal sarkma ele gelen vajen dışından çıkan kitle ve idrar ve barsak boşaltma sıkıntıları ile anlaşılır. Eğer hastanın yürürken vajinadan gaz çıkarma şikayeti ya da ayakta kalmak ile artan alt karın ağrısı şikayeti var ise muhtemelen vajinal sarkma şikayeti mevcuttur.

Vajen daraltma vajinoplasti yapılır iken jinekolog sarkma olup olmadığına dikkat etmeli prolapsus var ise asıcı bağları onarıp vajen daraltma ameliyatı yapmalıdır. Aksi takdirde hem vajen genişliği nüks edecek ve var olan şikayetlerde artma oluşacaktır.

Vajinal Sarkma Nasıl Önlenir?

Vajinal sarkma öncelikle normal vajinal yoldan doğum yapılacak ise doğum egersizleri ve Kegel egzersizi ile pelvik tabanın bağ ve kas dokusu doğum sırasında travmatize olmaması sağlanmalıdır.

İri doğum yapmamak, doğum evresinde doğru ıkınma, fazla kilolu olmamak, ağır yük kaldırmamak ve sigara içmemek ile prolapsus önlenmesine destek olunabilir. Ancak en önemli factor kişiden kişiye değişen kollajen- bağ doku olduğu için kesin önlem mümkün değildir.

Vajinal Sarkma Tedavisi

Prolapsus olan organa göre vajinal sarkma tedavisi değilüşmektedir.

Rahim sarkması olmuş ise vajinal yoldan rahim alınması (vajinal histerektomi)
Rahim alınmış ve cuff (vajen tepesi) prolapsusu oluşmuş ise sakrospinöz fiksasyon tercihen vajinal yolda
İdrar kesesi sarkmış ise sistosel
Vajen yan duvarlar sarkmış ise paravajinal defekt onarımı
Doğum yapacak hanımda rahim sarkması oluşur ise seçilmiş vakalarda karın içinden rahmi yukarı asma
Barsak sarkması var ise rektosel

Ameliyatları yapılmaktadır. Pelvik taban bir bütün olduğu için POP-Q cerrahi evreleme sistemine göre muayene edilip, çoğu kez bu ameliyatlar kombinlenip vajinal sarkma olmayacak şekilde planlama yapılmalıdır. Vajinal sarkma tedavisinde ki amaç hem sarkmayı hemde şikayetleri ortadan kaldırmaktır. Cerrahi öncesi optiumum değerlendirme yapılmaldır.

Vajinal Sarkma Tedavisi Sonrası Tekrarlar mı?

Vajinal sarkma hastalarında POP-Q evrelemesi yapılmasında ki amaç pelvik tabanın zayıf noktalarını tespit etmek sarkmanın tam oluşmadığı ama başladığı noktaları da saptayarak, sarkan alanın düzeltilmesi sonrası diğer zayıf noktadan prolapsusu önlemektir.

Cerrahi tedavide eğer bir bütün olarak bakılmaz ise ileri yıllarda nüks oluşmaktadır. Bu amaçla vajinal sarkmada pelvik tabana bir bütün olarak bakılmalı nihayi tedavi kararı verilmelidir. Bu şekilde tedavisi yapılmış hastalarda nüks ihtimali düşüktür.