Kolposkopi büyütmeli bir mercekler ve özel boyalar kullanarak rahim ağzı yani serviksi inceleme tekniğidir. İşlem süresi 10 dakikadır ve genel anestezi gerektirmeyen bir işlemdir. Kolposkopi başarısı patolojik bulguları bulabilmeye bağlıdır. Bu konuda yapılan birçok çalışmada kolposkopi deneyiminin öneminden bahseder. Rahim ağzına sırası ile yeşil ışık, asetoasetik asit ve lügol ile boyanıp bakılır.
Doğru değerlendirilmiş bir kolposkopide vajina da lügol boyası ile bakılmalı ve vulva yani dış alanlar dikkatlice incelenir. İnceleme sonucu şüpheli alanlardan biyopsi alınır. Kolposkopi biyopsi işlemi ağrılı bir işlem değildir ve genellikle lokal anestezi ile kolayca yapılır.
Pap-smear testinde tanı konulması mümkün değildir. Pap-smear testi tarama testidir. Kesin tanı konulması ve olası bir kanserin atlanmaması için kolposkopi biyopsi kesinlikle yapılmalıdır. Özellikle sigara içen ve yüksek- orta riskli hpv virüsü bulunan kadınlarda rahim ağzı kanserini önlemek adına kolposkopi kesinlikle gereklidir. (1) Sigara kullanımı rahim ağzı kanseri olma olasılığını oldukça arttırır. Bu hasta grubu daha dikkatli takip edilmeli ve sigara bırakılması için desteklenmelidir.
Kolposkopi biyopsi sonucunda rapor edilen patoloji sonuçlarına göre son tedavi ya da takibe karar verilmelidir.
Patoloji sonucu CIN 1 çıkan hasta grubunda takip yeterlidir. Hayat tarzı değişikliği yani sigara içiyor ise bırakılması, cinsel hijyene dikkat edilmesi, bağışıklığı arttırıcı vajinal jeller ya da ilaçlar kullanılması sağlanmalıdır. Cinsel hijyene dikkat edilmesinin sebebi olası yeni hpv virüslerinin bulaşımını engellemektir. Tabi ki bulaş engellenmesi için hastanın yaşı kaç olur ise olsun hpv aşısı planlanmalı ve uygulanmalıdır. Tüm bu bilgilerle CIN 1 lezyonlarının yüzde 60 oranında gerilediğini bilmekteyiz.
Kolposkopi biyopsi sonucu CIN 1 (LGSIL) çıkan hastanın saptanması rahim ağzı kanserini önlemek için son derece önemlidir. (2) CIN 1 olan hastanın hangi tip hpv virüsü ile enfekte olduğu takip sıklığı açısından dikkate alınmalıdır. Hpv tip 16 ve hpv tip 18 oldukça yüksek kanserojen yapıda olduğu için CIN 1 sonrası takip aralıkları daha sık olmalıdır. Bilinen bir gerçek hpv tip 16 için CIN 1 de gerileme oranının daha az olduğudur. (3) Özellikle hpv tip 16 ve tip 18 pozitif olmayan hastaların hpv aşısı yapılması olası rahim ağzı kanserini önceleyecek daha güvenli takibi sağlayacaktır.
ACOG 2020 yılından önce CIN 2 hastalarının da takip edileceğini önerse de 2020 yılı itibari ile takip değil konizasyon işleminin yapılması gerektiğini bülteninde yayınlamıştır. CIN 2 ‘den CIN 3 ‘e geçme süresi kısadır ve aralarında hücresel bazda az bir farklılık vardır. Yani kolposkopi biyopsi sonucu CIN 2 ve CIN 3 çıkan hastalar rahim ağzının koni şeklinde çıkarılması işlemi olan konizasyon ameliyatı kısa sürede planlanmalı ve yapılmalıdır. (4) Sadece 25 yaş altı hastalarda CIN 2 ‘de kısa süreli takip mümkündür.
Takip olasılığının konuşulması; gebelik ve çocuk istemini tamamlamak için zaman tanımaktır. Ayrıca 27 yaş altı genel olarak bağışık yanıt daha iyidir ve hpv virüsünün vücuttan uzaklaşma olasılığı az da olsa vardır. Ancak bu hpv tip 16 ve tip 18 ile enfekte olanlar için geçerli değildir. (5) Sonuç olarak HGSIL çıkan hastalarda konizasyon işlemi yapılmalıdır.
Konizasyon genel anestezi altında sıcak ve soğuk konizasyon olarak uygulanır. Sıcak konizasyon da LEEP cihazı ile özel başlıklarla rahim ağzı koni şeklinde çıkarılır. LEEP konizasyonda dikkat edilmesi gereken sınırlarının temiz alandan alınması gereğidir. Bu amaçla rahim ağzı lügol ile boyanıp lügol negatif alan görene kadar rahim ağzı alınmalıdır. Ayrıca transformasyon zonu – rahim ağzı boynunun tam alındığı görülmelidir. Hpv ‘nin neden olduğu kanser öncüleri ve kanser tam da bu transformasyon zonundan başladığı için bu bölgenin tam alınması çok önemlidir. Soğuk konizasyon bistüri ile yapılan konizasyon işlemidir.
Eğer alan çok geniş ve cerrahi sınır temizliğinde şüphe varsa soğuk konizasyon uygulanmalıdır. Kolposkopi biyopsi sonucu HGSIL çıkmış hastalara hemen rahim alma ameliyatı yapmak yanlış bir yaklaşımdır. Unutulmaması gereken eğer insutu ya da invaziv kanser var ise daha derin bir ameliyat olan tip 3 histerektomi ile rahim alınmalıdır. Eğer kolposkopi biyopside saptanamamış bir kanser hücresi var ise hastanın ameliyatı eksik kalacak 2. bir operasyona ihtiyaç duyulacaktır. Bu da tedavi süresini geciktirip olumsuz etki eder. ( 6)
CIN 2 ve CIN 3 hastalarında yapılan konizasyon sonucunda yeni bir patoloji sonucu rapor edilir. Patoloji sonucu insutu kanser çıkmış ise; basit histerektomi (rahim alma ameliyatı) uygulanmalıdır. (7) Eğer invaziv kanser çıkmış ise tip 3 histerektomi denilen rahim bağ dokusunun, yumurtalıkların ve lenf nodlarının da alındığı daha kapsamlı ve derin operasyon uygulanmalıdır. Rahim ağzı; kanlanması yüksek ve lenf nodlarının yoğun olduğu bölgededir. Rahim ağzı kanserinde cerrahi tedavi esastır ve detaylı yapılmalıdır.
Konizasyon sonucunda tekrar CIN 2 veya CIN 3 yani HGSIL çıkan hastalarda kontroller kolposkopi biyopsi ile dikkatlice yapılmalıdır. Sadece pap-smear testi doğru yaklaşım değildir ve olası kanser tanısının gecikmesine sebep olur. Klinik uygulanımda ofis şartlarında yapılan kolposkopi biyopsi işlemi atlanmamalı hastaya 6 ayda bir kontrolleri hatırlatılmalıdır.
Hamilelerde CIN 1 saptandığında gebeliğin tamamlanması beklenir ve gebelik sonrası 1. Ay da kolposkopi biyopsi uygulanır. CIN 1 yani LGSIL çıkan hastalarda gebelik süresince pap-smear testi alınabilir. Jinekolojik muayene ve pap- smear testi herhangi bir düşük riskine sebep olmaz. Gebe kadınlarda ve gebe olmayan kadınlarda ASCUS yani atipik hücre anormalliği saptanma oranı farklı değildir. Her iki grup içinde ASCUS pap-smear sonucunda çıkması yakın takibi gerektirir. ( 8 )
CIN 2 ve CIN 3(HGSIL) olan gebelerde; 9 ay boyunca takip esastır. Biline yapı ile; HGSIL ‘in insutu kansere ilerleme zamanı 1-2 yıl içinde olduğundan HGSIL çıkan gebe hastalarda terminasyon yani gebelik sonlandırılması gerekmez. Ancak gebelik tamamlandıktan kısa süre sonra konizasyon operasyonu planlanmalı ve yapılmalıdır. Anne sütü alma süresi ya da başka bir durum beklenmeden ameliyat yapılmalıdır.
Kaynaklar;
Copyright 2025 Op. Dr. Pınar Batu Kartal. Tüm Hakları Saklıdır.
Kimler Normal Doğumu Kolay Yapar?
Kadın Genital Anatomisi
Tüp Bebekte Başarı Oranı
Op. Dr. Pınar Batu Kartal
İletişim